خاموشی‌ها شروع شد، آلودگی تمام می‌شود؟ | شانس دولت چهاردهم؛ انتقاد‌ها زیر آوار سیاسی‌کاری‌ها!

رویداد۲۴| خاموشی‌های منظم از امروز در کشور آغاز می‌شود و طبق جدولی که دیروز منتشر شده قطعی برق در نوبت‌های ۹ تا ۱۱، ۱۱ تا ۱۳، ۱۳ تا ۱۵ و ۱۵ تا ۱۷ برنامه‌ریزی شده است. اگرچه دیروز شاهد وضعیت آشفته اطلاع‌رسانی در این زمینه بودیم و حتی سایت اداره توزیع برق خطا می‌داد و از دسترس خارج بود، اما شهروندان تهران دیشب پیامک‌هایی که زمان قطعی برق محل سکونت آن‌ها را اطلاع می‌داد، دریافت کردند.
گلایه‌ها از عدم اعلام زمان قطعی برق رفع شد، اما این به معنی پذیرفته بودن اصل ماجرا و کاهش انتقادات از دولت نیست. همچنان در فضای مجازی و رسانه‌ای شاهد هجمه‌ها و انتقادات به دولت هستیم.

فرصت طلبی مخالفان دولت

توضیحات ارائه شده یعنی طرح دوگانه مازوت سوزی یا قطعی برق نیز کارگر نبوده و نتوانسته منتقدان را راضی کند! در این بین جریان سیاسی رقیب دولت نیز هرچه در توان دارد، وسط گذاشته تا این خاموشی‌ها یک چالش جدی برای دولت باشد.
مثلا «کیهان» با تیتر «مازوت‌سوزی یا فرصت‌سوزی خاموشی‌های زودهنگام از کجا آمد؟» نوشته: «این خاموشی‌ها خیلی زود شروع شد به طوری که دیروز برخی مخاطبان تهرانی ما اعلام کردند برق برخی مدارس در ساعاتی از روز قطع شده و با از دست رفتن روشنایی کلاس‌ها و خاموشی تخته‌های هوشمند، روند آموزش هم با مشکل مواجه شده است. والدین نگران هستند با تکرار این وضعیت و قطع سیستم‌های سرمایشی در مدارس و خانه‌ها، موج جدید سرماخوردگی هم در بین دانش‌آموزان آغاز شود.
‏یک کاربر شبکه ایکس (توئیتر سابق) هم در این باره تأکید کرد: «قطعی برق یعنی قطعی سیستم گرمایش در فصل سرما، گیر کردن در آسانسور‌ها و مشغول کردن بیخود آتش‌نشانی، قطعی اینترنت، تعطیلی کارخانه‌ها، مختل شدن عملکرد بیمارستان‌ها و بانک‌ها، تعطیلی بعضی از کلاس‌های درسی و...». البته گلایه توأم با اعتراض مردم به این موارد محدود نبود. بسیاری هم به ماجرای آزادسازی واردات آیفون اشاره کردند که به دغدغه اصلی هفته‌های گذشته دولتمردان تبدیل شده بود، اما آن‌ها کاری برای جلوگیری از قطع برق نکرده‌اند. برخی هم گفتند اگر مسئولان دولتی به اندازه‌ای که برای رفع فیلترینگ و حضور یک گزارشگر ورزشی در تلویزیون وقت می‌گذاشتند، برای حل مشکل برق و سایر مشکلات معیشتی مردم وقت می‌گذاشتند، شاهد این وضعیت نبودیم.»
این روزنامه اصولگرا در ادامه نوشته: «مسئولان دولتی گفته اند که پس از بررسی‌ها رئیس‌جمهور دستور داد که به‌دلیل آلودگی خاص ایجاد شده در مناطق اراک، کرج و اصفهان که ناشی از مازوت‌سوزی درحدود ۱۶ میلیون تن است و باعث آلودگی هوا و بیماری می‌شود، مازوت‌سوزی در این سه نیروگاه متوقف شود و برای مدت محدودی، «خاموشی منظم» جایگزین «تولید سم» برای عموم شهروندان شود.
این ادعا در حالی است که از مجموع ۱۴۳ نیروگاه بزرگ کشور، تنها ۱۶ نیروگاه بخاری امکان مصرف مازوت را دارند که از بین این ۱۶ نیروگاه نیز مخزن سوخت دو نیروگاه بعثت و اصفهان سال‌ها پلمب بوده است. از سوی دیگر در حدود ۱۳۰ نیروگاه دیگر که واحد‌های سیکل ترکیبی و گازی هستند، اساساً امکان مصرف مازوت از لحاظ فنی وجود ندارد و این واحد‌ها یا باید با سوخت گاز طبیعی به فعالیت تولید برق بپردازند و یا از سوخت گازوئیل به‌عنوان سوخت جایگزین استفاده کنند.»

گرفتاری حامیان دولت

انتقادات «کیهان» به دولت و رسانه‌های اصلاح‌طلبی که از ایده خاموشی‌های منظم حمایت کردند، اما برای جریان اصلاحات و حامیان دولت حکایت آن ضرب المثل قدیمی است که می‌گوید: «تومون خودمونو میکشه، بیرونمون مردم را».
شاهد اینکه همه آنچه کیهان مدعی است دولت در اولویت قرار داده یعنی موضوع فیلترینگ و ... از جمله وعده‌های روی زمین مانده دولت است و مورد نقد حامیان آن. از طرف دیگر این ایده خاموشی‌های منظم از سوی بسیاری از افراد و رسانه‌های اصلاح‌طلب مورد نقد است. مثلا روزنامه «شرق» با عنوان «آشفته بازار برق» نوشته: «دولت مدعی شد مانع سوزاندن مازوت در نیروگاه‌ها شده و همین موضوع علت قطع برق روزانه است. در همین زمینه، فاطمه مهاجرانی، سخنگوی دولت، در صفحه شخصی خود در شبکه ایکس نوشت: «شرط عدالت نیست برای تولید برق، بخشی از جامعه با جان خود هزینه آن را پرداخت کند. از همین رو به دستور رئیس‌جمهوری مازوت‌سوزی در سه نیروگاه اراک، کرج و اصفهان که شرایط ویژه‌ای دارند، متوقف می‌شود. می‌توان برای مدت محدودی «خاموشی منظم» را جایگزین «تولید سم» برای عموم شهروندان کرد». این ادعا، اما چالش‌برانگیز شد؛ چرا‌که ظاهرا قطع برق نه به دلیل ملاحظات محیط‌زیستی و پرهیز از آلودگی هوا بلکه علت اصلی آن کاهش قابل ملاحظه ذخایر سوخت نیروگاه‌های برق است.»

چالش ناترازی انرژی

روزنامه اصلاح‌طلب «هم‌میهن» نیز نوشته: «توقف مازوت‌سوزی در نیروگاه‌هایی که در حوزه‌های جمعیتی قرار دارند، برای همه هم خوشبینانه نبود و گروهی آن را پیش‌دستی دولت به‌دلیل خالی بودن ظرفیت سوخت مایع نیروگاه‌ها می‌دانند و اعتقاد دارند، در شرایطی که کمبود شدید گاز و سوخت پاک، نیروگاه‌ها را به سوی استفاده از مازوت و گازوئیل پرگوگرد به‌عنوان تنها گزینه‌ی موجود برای تولید برق مصرفی جامعه در ماه‌های سرد سال سوق داده، دستوری مبنی بر توقف مصرف این سوخت آلاینده، بیشتر شبیه یک وعده برای آرام‌کردن افکار عمومی و کاهش انتقادات است تا یک اقدام عملی و اثرگذار. نمونه‌ای از این دیدگاه را محمودرضا مومنی، کارشناس تغییراقلیم مطرح کرده که به‌تازگی آن را در کانال خود منتشر کرده است.
او نوشته است: «در واقعیت به‌نظر می‌رسد وعده داده‌شده سرپوشی برای یک مشکل بزرگ‌تر است، اما این چنین تصمیماتی مانند تجویز استامینوفن برای بیماری است که درمان آن نیازمند اقدامات جدی‌تر و بنیادی‌تر است؛ به‌جای ریشه‌یابی مشکل و ارائه راه‌حلی پایدار، تنها تلاش می‌شود تا درد و آثار آن به صورت مقطعی و ظاهری کاهش یابد. از سویی، دستور توقف مازوت‌سوزی در حالی صادر می‌شود که نیروگاه‌ها به‌دلیل ناترازی انرژی، چاره دیگری جز سوزاندن این سوخت سنگین و آلاینده برای تولید برق مصرفی کشور ندارند.»
روزنامه سازندگی هم در این خصوص ساکت نبوده و با عنوان «نه آلودگی، نه خاموشی» نوشته: «اگر تدبیر فوری برای ناترازی انرژی اندیشیده نشود، ایران به سرعت به وضعیت کوبا و عراق نزدیک می‌شود که قطعی برق به یک عارضه عادی تبدیل شده است. این وضعیت خطرناک می‌تواند شمار زیادی از بنگاه‌های کوچک و متوسط را ورشکسته کند، به کشاورزی ایران آسیب برساند، از حجم اشتغال بکاهد و رشد اقتصادی را کاهش دهد».

انتقادات در فضای مجازی

در فضای مجازی نیز وضعیت همین است و عمده انتقادات به دولت به خاطر تصمیم اخیر از سوی اصلاح‌طلبان مطرح می‌شود. همین دیروز در رویداد ۲۴ نگاهی به این واکنش‌ها داشتیم و به مواردی از آن‌ها اشاره کردیم. برای ذکر مثال‌های بیشتر، اما باید اشاره کنیم که مهدی افشارنیک، روزنامه‌نگار حوزه نفت و انرژی نوشته: «طرح ممنوعیت مازوت‌سوزی از نظر تبلیغاتی شاید جالب باشد، اما بدون نظر وزیر نفت و نیرو تدوین شده و شک نکنید دوباره برمی‌گردد، چون ۲۰ هزار مگاوات تولید برق کم می‌شود و به‌طور مساوی تقریباً باید روزی ۵ ساعت قطعی برق برای هر مشترک در نظر گرفت. به نظرتان دولت توان اداره این موضوع را دارد؟»
پژمان موسوی، سردبیر مجله تجربه هم در این باره نوشته است: «واقعاً راه‌حل سومی نیست، یا باید بی‌برقی و خاموشی بکشیم یا از سم حاصل از سوختن مازوت در هوا بمیریم؟ این چه رسم مملکت‌داری است؟ کشوری که از تولیدکنندگان اول نفت و گاز جهان است، کشوری که این همه محیط‌زیست‌اش را تخریب کرده تا سد بسازد و نیروگاه‌های برقی آبی‌اش را کار بیاندازد؛ کشوری که این همه فرصت برای ساخت نیروگاه‌های سبز و تجدیدپذیر داشته، الان باید سر ما منت بگذارد که، چون مازوت‌سوزی را در برخی نیروگاه‌ها ممنوع کرده‌ایم شما هم باید بی‌برقی را تحمل کنید؟»

شانس عجیب دولت چهاردهم

با وجود این همه انتقاد به دولت اما، جریان سیاسی رقیب دولت هنوز به فکر استفاده سیاسی از این موقعیت است. شاهد اینکه روزنامه همشهری هنوز در مرحله قهرمان‌سازی از رئیسی مانده و نوشته: «خاموشی در شهر‌ها که ۳ دهه متوقف شده بود از سال ۱۳۹۹ آغاز شد و خاموشی‌های ۱۴۰۳ نیز در تداوم همان خاموشی‌ها است. در دولت سیزدهم خاموشی‌ها در بخش مسکونی متوقف شد و بعد از ۳ سال بار دیگر قرار است خاموشی‌ها از سر گرفته شود.»
این طور که به نظر می‌رسد، دولت چهاردهم اگرچه از زمان شروع فعالیت خود کلی بدشانسی آورده و در موضوعات مختلف به چالش کشیده شده است، اما حداقل از مخالفان داخلی شانس آورده است! چنانچه شاهدیم سیاسی‌کاری و موقع نشناسی مخلفان دولت برای حمله به موضوعاتی که نمی‌پسندند یا اصرار به قهرمان‌سازی از دولت محبوبشان یعنی دولت رئیسی؛ انتقادات جدی و واقعی به تصمیمات دولت را تحت تاثیر قرار داده و به حاشیه می‌راند! آنجا که سیاسی‌کاری در انتقادات «کیهان» و همفکرانش موج می‌زند طیف نزدیک به دولت نیز از آسمانی که قرار است آبی شود می‌گویند و همه منتقدان را به یک چوب می‌رانند و در این هیاهو انتقادات جدی و واقعی به گوش کسی نمی‌رسد.